Wiele chorób jamy ustnej, a w tym próchnica i choroby przyzębia, to wynik nadmiernego narastania biofilmu. Aby ich uniknąć, warto w porę zadbać o to, aby nie pojawił się on na szkliwie czy wypełnieniach, a jeśli dojdzie już do jego rozwoju, o skuteczną eliminację. W jaki sposób możesz to zrobić?
Co to takiego?
Biofilm na zębach ma postać zorganizowanego skupiska bakterii. Mogą one bytować w jamie ustnej na stałe. Kiedy jednak pojawiają się na twardym podłożu, a więc na szkliwie, wypełnieniach czy uzupełnieniach, zaczynają stanowić duży problem. Mogą być bowiem przyczyną rozwoju wielu poważnych i trudnych w leczeniu chorób jamy ustnej. Często pojawia się on również na powierzchni aparatów ortodontycznych, więc jeśli taki posiadasz, koniecznie zadbaj o to, aby temu zapobiec.
Tworzeniu biofilmu sprzyja wiele okoliczności. Przede wszystkim są to spadki i wzrosty temperatury, niewłaściwe pH, działanie antybiotyków czy też zwiększenie stężenia reaktywnych form tleniu i ograniczenie dostępności składników odżywczych. Ponieważ w jamie ustnej dochodzi do częstych zmian temperatury i wartości pH, a do tego jest to okolica narażona na działanie wielu innych niekorzystnych czynników, stanowi miejsce idealne do rozwoju mikroorganizmów, jakimi są bakterie i grzyby. W efekcie obecność biofilmu, a także będących jego skutkiem chorób jamy ustnej, to powszechny problem i to u osób w różnym wieku.
Jak wyeliminować ten problem?
Pojawienie się biofilmu na powierzchni szkliwa czy uzupełnień może prowadzić do rozwoju chorób przyzębia, a także próchnicy, która jest chorobą zakaźną. Kiedy zaczyna on narastać na ścianach kanału korzeniowego, a także w okolicy wierzchołka korzenia, może prowadzić do wielu innych powikłań i utrudniać późniejsze leczenie endodontyczne. To wszystko sprawia, że warto zadbać o wyeliminowanie bakterii tworzących w tych miejscach kolonie, co w pierwszej kolejności oznacza konieczność udania się do stomatologa.
Pomocnym zabiegiem bardzo często okazuje się usunięcie kamienia nazębnego. Ten potrafi osadzać się w trudnodostępnych miejscach, co sprawia, że trudno jest skutecznie zapobiegać mu jedynie poprzez higienę jamy ustnej w domu. Raz w roku warto więc udać się do stomatologa, który przeprowadzi pełną higienizację, na którą oprócz usunięcia kamienia nazębnego, nazywanego skalingiem, składa się także piaskowanie, polerowanie i fluoryzacja.
Czy można mu zapobiegać?
Najważniejszą kwestią w kontekście tworzenia się chorobotwórczego biofilmu na zębach jest profilaktyka. Ta skupia się na prawidłowej higienie jamy ustnej. W celu zapobiegania pojawiania się biofilmu na zębach, konieczne dbaj o regularne mycie zębów. To powinno trwać przynajmniej 2 minuty, 2 do 3 razy dziennie. Na noc stosuj do szczotkowania pastę z fluorem i zawsze rób to ruchem wymiatającym.
W profilaktyce biofilmu na zębach, a także innych schorzeń stomatologicznych, pomóc mogą także właściwa dieta, płukanie jamy ustnej przeznaczonym do tego płynem o działaniu antybakteryjnym, a także regularne nitkowanie i kontrole u dentysty.
Eksperci Odpowiadają
Czy biofilm to to samo co płytka nazębna?
Biofilm to pojęcie szersze niż płytka nazębna, choć te dwa terminy są ze sobą powiązane. Biofilm to zbiór mikroorganizmów (bakterii, grzybów, itp.), które tworzą cienką warstwę na powierzchni ciała (w tym zębów). W kontekście jamy ustnej, biofilm to właśnie płytka nazębna, czyli błona bakteryjna, która tworzy się na zębach i może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, jak próchnica czy choroby dziąseł.Płytka nazębna to zatem specyficzny rodzaj biofilmu, który tworzy się na powierzchni zębów, zwłaszcza w miejscach, które trudno dokładnie oczyścić (np. między zębami, wzdłuż linii dziąseł). Jeśli nie jest regularnie usuwana przez szczotkowanie i nitkowanie, może mineralizować i przekształcać się w kamień nazębny, co utrudnia dalsze oczyszczanie i może prowadzić do poważniejszych problemów stomatologicznych.
Czy domowe sposoby wystarczą, by pozbyć się biofilmu?
Domowe sposoby mogą pomóc w kontrolowaniu i redukowaniu biofilmu, ale nie zawsze wystarczą, by całkowicie się go pozbyć, zwłaszcza jeśli jest już zaawansowany. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc:
Szczotkowanie zębów – Regularne szczotkowanie zębów (minimum dwa razy dziennie) przy użyciu pasty zawierającej fluor jest podstawą usuwania płytki nazębnej. Ważne jest, aby szczotkować zęby przez co najmniej 2 minuty i pamiętać o dokładnym oczyszczeniu wszystkich powierzchni zębów. Nitkowanie zębów – Nitkowanie pozwala usunąć biofilm z miejsc, do których szczoteczka nie dociera, czyli między zębami i wzdłuż linii dziąseł. Płyny do płukania jamy ustnej – Niektóre płyny do płukania zawierają składniki antybakteryjne (np. chlorheksydynę), które mogą pomóc w redukcji mikroorganizmów w jamie ustnej. Stosowanie ich na co dzień może wspomagać usuwanie biofilmu. Stosowanie szczoteczek interdentystycznych – To małe szczoteczki, które wchodzą w przestrzenie między zębami, skutecznie usuwając resztki biofilmu, które mogą pozostać po nitkowaniu. Odpowiednia dieta – Unikanie nadmiaru cukrów i węglowodanów, które sprzyjają namnażaniu się bakterii, może pomóc w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej. Warto też pić dużo wody, co wspomaga naturalne oczyszczanie jamy ustnej. Płukanie wodą z solą lub ziołami – Czasami płukanie jamy ustnej wodą z solą (lub ziołami jak szałwia, rumianek) może działać wspomagająco w walce z bakteriami i poprawiać stan dziąseł.Jednakże, jeśli płytka nazębna (biofilm) nie jest regularnie usuwana lub jeśli na zębach tworzy się kamień nazębny (zmineralizowany biofilm), same domowe sposoby mogą nie wystarczyć. W takich przypadkach konieczna będzie wizyta u dentysty, który przeprowadzi profesjonalne czyszczenie zębów (skaling) i usunie kamień nazębny.Dodatkowo, jeśli zauważysz jakiekolwiek oznaki zapalenia dziąseł (np. zaczerwienienie, krwawienie przy szczotkowaniu), warto skonsultować się z dentystą, by zapobiec rozwojowi poważniejszych problemów, jak paradontoza.