Progenia to wada szkieletowa, objawiająca się nadmiernym wysunięciem brody do przodu. Choć często postrzegana jest jako problem zgryzu, wpływa nie tylko na układ zębów, lecz także na rysy twarzy pacjenta. Ponadto, oprócz negatywnego wpływu na samoocenę, progenia może prowadzić do komplikacji związanych ze stawami skroniowo-żuchwowymi i ogólnym stanem jamy ustnej, co uzasadnia konieczność podjęcia leczenia.
Spis treści
Czym charakteryzuje się progenia?
Progenia objawia się wydatnym przesunięciem brody i dolnej wargi do przodu. Wizualnie może wydawać się, że żuchwa pacjenta jest znacznie większa od szczęki, co czasem ma odzwierciedlenie w rzeczywistości. Zęby dolne umieszczone są przed zębami górnymi, utrudniając normalne spożywanie posiłków. Dodatkowo, często występujące stłoczenia zębów sprzyjają rozwinięciu się próchnicy i chorób przyzębia. Zniekształcone ustawienie zębów naraża je na nadmierne obciążenia, co może prowadzić do przedwczesnej ich utraty.
Niewłaściwe ustawienie łuków zębowych wpływa również na funkcjonowanie stawów skroniowo-żuchwowych. Niefizjologiczne ruchy w tych stawach mogą wywoływać silne dolegliwości bólowe, trzaski oraz przeskakiwania stawów. Z biegiem czasu ból może przenosić się, objawiając się bólami głowy czy kręgosłupa. W przypadkach bardziej zaawansowanych, zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych mogą wpływać na równowagę i sprawiać problemy ze słuchem. Ponadto, możliwe są bóle mięśni twarzy związane z ich nadmiernym obciążeniem.
Co powoduje progenię?
Najważniejszą przyczyną progenii są uwarunkowania genetyczne. Geny wpływają na rozwój kośćca, tkanek miękkich oraz położenie zębów, żuchwy i wargi. W wielu przypadkach wada ta występuje zarówno u rodziców i dzieci, jak i między rodzeństwem. Jednak wczesne zauważenie i podjęcie leczenia może przeciwdziałać jej poważnemu rozwinięciu.
Progenia może również wynikać z nieprawidłowego postępowania rodziców w dzieciństwie. Zbyt późne wprowadzanie twardych posiłków czy różne nawyki, takie jak ssanie palca, oddychanie przez usta czy chodzenie ze smoczkiem, mają wpływ na rozwój tej wady. Długotrwałe chodzenie dziecka ze smoczkiem może nawet spowodować zahamowanie wzrostu szczęki, prowadząc do tzw. progenii rzekomej.
Leczenie progenii
Leczenie zależy od wieku pacjenta. U dzieci terapia wszystkich wad zgryzu jest zazwyczaj łatwiejsza niż u osób dorosłych. Jednak w przypadku progenii, zwłaszcza w bardziej zaawansowanym stadium, może być konieczne leczenie chirurgiczno-ortodontyczne, przeprowadzane u dorosłych pacjentów. Polega ono na operacyjnym ustawieniu żuchwy, czasem obejmującym również korektę brody, oraz dostosowaniu zębów, wcześniej odpowiednio ustawionych ortodontycznie. Leczenie to jest długotrwałe i obejmuje dwuletni okres użytkowania stałego aparatu ortodontycznego. Czas ten jednak może ulec wydłużeniu.
Leczenie chirurgiczne wymaga od pacjenta cierpliwości i dbałości o higienę jamy ustnej, szczególnie po zabiegu operacyjnym. Choć to rozwiązanie może zniechęcać ze względu na trudności z codzienną higieną, korzyści z takiego leczenia są znaczące. Poprawa samooceny, komfortu życia oraz łatwiejsza codzienna higiena przeważają nad ewentualnymi trudnościami.