Spis treści
Kiedy uśmiech nagle przestaje być oczywistością
Wystarczy chwila – upadek, uderzenie, czy niefortunny zgrzyt podczas jedzenia czegoś twardego… Urazy zębów zdarzają się niespodziewanie i często wyglądają dramatycznie. Na szczęście w większości przypadków da się skutecznie zareagować – pod warunkiem, że wiemy, co robić. Złamany ząb lub wybity ząb to nie powód do paniki, ale jasny sygnał, że trzeba działać szybko i mądrze.
Wybity ząb – liczy się każda minuta
Choć może się wydawać, że wybity ząb to sytuacja bez wyjścia, w rzeczywistości stomatolodzy coraz częściej ratują takie przypadki. Najważniejsze to nie panikować. Jeśli tylko uda Ci się znaleźć ząb, chwyć go za koronę – czyli za tę część, którą widać w ustach – unikaj dotykania korzenia.
Jeśli ząb jest zabrudzony, delikatnie przepłucz go solą fizjologiczną lub mlekiem. Unikaj czyszczenia go wodą z kranu, mydłem czy szorowania – to może uszkodzić delikatne struktury komórkowe odpowiedzialne za „przyjęcie się” zęba po ponownym wszczepieniu.
Co dalej? Najlepszym rozwiązaniem jest umieszczenie zęba z powrotem w zębodole – brzmi drastycznie, ale naprawdę daje najlepsze efekty. Jeśli to niemożliwe, przechowuj ząb w mleku lub w jamie ustnej, np. pod językiem. A przede wszystkim – natychmiast jedź do stomatologa. Idealnie byłoby dotrzeć do specjalisty w ciągu 30 minut. Im szybciej, tym większa szansa na powodzenie zabiegu.
Złamany ząb – kiedy widać tylko część problemu
Złamanie zęba może przybierać różne formy – od lekkiego ukruszenia, po pęknięcie sięgające aż do miazgi. Czasem objawy są oczywiste – ból przy nagryzaniu, wyraźnie widoczna szczelina. Ale bywa też, że uraz długo pozostaje niezauważony i dopiero z czasem pojawia się nadwrażliwość albo stan zapalny.
Jeśli uszkodzenie obejmuje tylko wierzchnią warstwę szkliwa, ząb można zazwyczaj szybko odbudować w gabinecie – na przykład za pomocą estetycznego kompozytu. Gdy jednak doszło do uszkodzenia nerwu lub pęknięcia korzenia, konieczne może być leczenie kanałowe albo nawet wykonanie korony protetycznej. W każdym przypadku kluczowa jest szybka diagnostyka – najlepiej z użyciem RTG lub pantomografii.
Urazy zębów u dzieci – kiedy sprawa dotyczy mleczaków
W przypadku dzieci sprawy komplikują się dodatkowo. Gdy dziecko wybije ząb mleczny, nie należy go ponownie umieszczać w zębodole – może to uszkodzić zawiązek zęba stałego. W takiej sytuacji najlepiej jak najszybciej udać się do stomatologa dziecięcego, który oceni, czy konieczne jest dalsze leczenie i czy uraz nie dotyczy również dziąseł czy kości. Nawet jeśli ząb nie wypadł, ale się rusza lub zmienił kolor, warto to skonsultować.
Co może zrobić dentysta?
W zależności od skali urazu lekarz może wykonać zabiegi od prostego zabezpieczenia kompozytem po pełne leczenie kanałowe. W przypadku wybitego zęba, jeśli zostanie on przetransportowany odpowiednio szybko i w dobrych warunkach, można go reimplantować i unieruchomić na kilka tygodni specjalną szyną.
Przy drobnych złamaniach często wystarczy odbudowa zęba w jednej wizycie. Przy większych urazach lekarz może zaproponować wykonanie korony lub – jeśli ząb nie nadaje się do uratowania – implantację lub most protetyczny.
Szybka reakcja to najlepsze leczenie
Uraz zęba zawsze wywołuje stres, ale wbrew pozorom to nie koniec świata. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia i sprawnemu działaniu dentysty, nawet poważne przypadki mogą skończyć się pozytywnie.
Najważniejsze to nie czekać. Jeśli ząb został wybity – zabezpiecz go i jedź do gabinetu. Jeśli ząb pękł lub boli przy nagryzaniu – nie ignoruj tego. Nawet mały uraz może z czasem stać się dużym problemem, jeśli nie zostanie odpowiednio potraktowany.
Zęby – podobnie jak kości – potrafią wiele znieść, ale tylko wtedy, gdy my im pomożemy.
