Często przyczyną chrapania jest wada zgryzu, która zwęża drogi oddechowe i zmienia położenie języka. Zbyt wąski łuk zębowy, tyłozgryz lub zgryz otwarty sprzyjają zapadaniu się tkanek gardła podczas snu. Powietrze napotyka opór, przepływ staje się głośny, a u części osób pojawia się obturacyjny bezdech senny – krótkie przerwy w oddychaniu skutkujące niedotlenieniem, poranną suchością w ustach, bólami głowy i osłabioną koncentracją. Z czasem rośnie ryzyko nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca i senności w ciągu dnia. Dlatego warto ocenić, czy przyczyną nocnych problemów nie jest właśnie wada zgryzu.
Spis treści
Jak ortodonta diagnozuje problem chrapania?
Skuteczne leczenie zaczyna się od diagnostyki. Ortodonta zbiera wywiad (chrapanie, zmęczenie, poranne dolegliwości), ocenia relacje szczęk, tor oddychania i pracę języka. Wykorzystuje do tego zdjęcia cefalometryczne, skan 3D oraz – przy podejrzeniu bezdechu – kieruje na badanie polisomnograficzne lub konsultację laryngologiczną. Analizuje się także napięcie mięśniowe, przerost małżowin nosowych, skrócone wędzidełko języka i nawyk oddychania przez usta.
Celem jest ustalenie, czy podstawowym źródłem kłopotów jest wada zgryzu, przeszkoda w nosie lub gardle, czy suma tych czynników. Dopiero wtedy można ułożyć plan leczenia, który zmniejszy chrapanie oraz poprawi jakość snu.
Jak poprawić drożność nosa i gardła?
U dzieci i nastolatków bardzo dobrze działa ekspander podniebienny. Poszerza on łuk zębowy, unosi sklepienie podniebienia i zwiększa objętość jamy nosowej, co ułatwia oddychanie.
U dorosłych stosuje się aparaty stałe, przezroczyste nakładki oraz mikrośruby podniebienne umożliwiające szkieletową ekspansję. Przy tyłozgryzie pomocne jest kontrolowane wysunięcie żuchwy i stabilizacja zgryzu. W nocy ulgę przynosi szyna wysuwająca żuchwę, która mechanicznie poszerza przestrzeń w gardle i ogranicza zapadanie się języka. Coraz częściej terapię ortodontyczną łączy się z terapią miofunkcjonalną: ćwiczenia uczą prawidłowej pozycji języka, domykania warg i oddychania przez nos.
Kiedy leczenie ortodontyczne przynosi efekty?
Chrapanie i bezdech senny mają zwykle wiele przyczyn, dlatego najlepsze wyniki daje łączenie różnych rozwiązań. Ortodonta koordynuje działania z laryngologiem (leczenie przeszkód w nosie i gardle), fizjoterapeutą (praca nad postawą i napięciem mięśniowym), logopedą (funkcje języka) i – gdy jest taka potrzeba – dietetykiem. Zmiana nawyków wzmacnia efekty aparatu:
- redukcja masy ciała przy nadwadze,
- spanie na boku,
- unikanie alkoholu przed snem,
- regularna higiena nosa,
- stałe godziny snu.
W przypadku umiarkowanego i ciężkiego bezdechu lekarz może zalecić terapię CPAP. Leczenie ortodontyczne jest wtedy wsparciem, poprawia tolerancję urządzenia i umożliwia obniżenie ciśnienia. Najważniejsze, żeby nie zwlekać z diagnostyką. Wczesna interwencja przy wadzie zgryzu potrafi wyraźnie zmniejszyć chrapanie i podnieść komfort życia.
Poprzedni artykuł 
